Allah C. C. âdem’i yarattığında, onun içine doğuş (fıtrat) tan İslam imanını yerleştirmiş, yani ona imanlı bir ruh (can) vermiş, bu sebeple değerli olan Âdem’e meleklerin secde etmelerini emretmiştir.[1] Allah Teâlâ Âdem’e bu ruhu tertemiz bir emanet olarak verdiği gibi, onun neslinden gelen bütün insanlara da aynı ruhu (canı) emanet olarak vermiş ve bu emaneti aldığı gibi kirletmeden tertemiz geri götürüp teslim etmesini istemiştir.
Hâlbuki bu imanlı ruh emanetini son nefese kadar taşıyıp kirletmeden tertemiz bir şekilde geri götürüp teslim etmek o kadar da kolay değildir.
Çünkü Âdem’e secde etmediği için Allah’ın rahmetinden kovulan ev insandan intikam almak için izinli olan şeytan[2] ve nefis insanın iki ebedi düşmanı, bu tertemiz emaneti kirletmek, karartmak ve hatta çalmak için bütün var güçleriyle çalışmakta ve gayret etmektedirler.
İşte bu iki düşmanın gayretlerini boşa çıkarmak onlara karşı savaşta başarırlı olabilmek, ruhun içine yerleştirilen imanı koruyabilmek ve onu son nefesine kadar taşıyıp teslim etmek için insanın muhafızlara ihtiyacı vardır. Bu muhafızlar, her türlü ibadetten oluşmakta ve bu ibadetlerin en önemlisi de namaz olmaktadır.
“(Ey Muhammed!) Kitaptan sana vahyolunanı oku, namazı dosdoğru kıl. Çünkü namaz, insanı hayasızlıktan ve kötülükten alı kor. Allah’ı anmak (olan namaz) elbette en büyük ibadettir. Allah yaptıklarınızı biliyor.”[3]
ayeti ile açıklandığı gibi, namaz insanı şeytan ve nefsin tuzaklarına düşme tehlikesinden korur. Kıldığı farz ve nafile namazlarıyla kul Allah’a yaklaştıkça düşmanlarından uzaklaşır. Sık sık Allah’ın huzuruna varan ve O’na olan imanını namaz gibi salih amelleriyle kuvvetlendiren mümin ruhunu günahlarla kirletmekten korumuş, onun tertemiz kalmasını sağlamış olur.
Eğer kul bir şekilde bir günah işlerse, bu günah onun kalbinde / ruhunda siyah bir nokta oluşturur. Hemen tevbe eder de günahından vazgeçerse o siyah nokta silinir. Yok eğer tevbe etmez de günah işlemeye devam ederse, her günah bir siyah nokta olduğundan gün geçtikçe bütün kalp / ruh kapkara kesilir, artık böyle kapkara kesilmiş bir kalbin / ruhun içinde iman barınamaz. Neticede o iman barınamayacağı mekanı terk eder gider.
İşte bu duruma düşmemek, yani günah işleyerek kalbi / ruhu kirletmemek için insanı, her türlü günah ve şerlerden koruyacak olan namaza devam etmek ve ruhu kirlenmekten korumak ve vakti gelince sahibine tertemiz teslim etmek için namaza hiç ara vermemek hiçbir namazı kazaya bırakmamak ve hatta elden geldiği kadar nafile namazlara da devam etmek lazımdır.
Dolayısıyla namaz imanımızın sigortası durumunda olup, iman kandilimizi şeytan ve nefsin kötü rüzgarlarından koruyan yegane muhafız durumunda oluyor.
Namaza devam etmek insanı dünya kaygılarından da korur:
اُتْلُ مَٓا اُو۫حِيَ اِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَاَقِمِ الصَّلٰوةَۜ اِنَّ الصَّلٰوةَ تَنْهٰى عَنِ الْفَحْشَٓاءِ وَالْمُنْكَرِۜ وَلَذِكْرُ اللّٰهِ اَكْبَرُۜ وَاللّٰهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ
"(Ey Muhammed!) Kitaptan sana vahyolunanı oku, namazı da dosdoğru kıl. Çünkü namaz, insanı hayasızlıktan ve kötülükten alıkor. Allah'ı anmak (olan namaz) elbette en büyük ibadettir. Allah yaptıklarınızı biliyor."[4]
Nazma devam edenler hakkında Cenab-ı Allah,
“İnsan helu’ yaratılmıştır. Başına bir kötülük geldiği zaman basar çığlığı, bir iyilik geldiği zaman da iyice cimri kesilir. Ancak namazlarını kılanlar ve namaz kılmaya devam edenler böyle değildir.”[5] Onlar gani gönüllü kanaatkâr ve mutlu insanlardır. Ellerinde nimet bol olduğu zaman, sadaka vererek şükrederler, kıt olduğu zaman sabrederek şükrederler.
Çünkü onlar, miraç ettiğinde Mekke müşriklerin bütün eziyet ve işkenceleri dahil her türlü sıkıntıyı unutup mutlulukların zirvesini yaşayan, hatta Allah tarafından teselli edilen Hz. Muhammed Mustafa gibi ederek Allah’ın huzurunda namazlarıyla miraç bütün kaygı ve dertlerini unutup mutlu olurlar. Onların namazlarında / miraçlarında erdikleri bu mutluluğu geçici dünya gaileleri değil hiçbir dert ve tasa bozamaz.
İşte hem dünya dertlerinden kurtulmak, hem de fıtrattan getirdiğimiz imanlı ruh emanetini imanla beraber ve tertemiz getirdiğimiz gibi yine tertemiz teslim etmek için namaza devam etmek hiç kazaya bırakmamak ve hatta nafilelerle de Allah’a daha çok yaklaşmak için gayret göstermek lazımdır.
Namaz, Kur’an-ı Kerim’de en az yetmiş ayet-i kerimede Allah (C.C.) tarafından;
وَاَق۪يمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَۜ وَمَا تُقَدِّمُوا لِاَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللّٰهِۜ اِنَّ اللّٰهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَص۪يرٌ
"Namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin. Kendiniz için her ne iyilik işlemiş olursanız, Allah katında onu bulursunuz. Şüphesiz Allah bütün yaptıklarınızı görür."[6] şeklinde kesin olarak emredilmiştir.
Namaz vakitleri de bellidir;
فَاِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلٰوةَ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ قِيَاماً وَقُعُوداً وَعَلٰى جُنُوبِكُمْۚ فَاِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَاَق۪يمُوا الصَّلٰوةَۚ اِنَّ الصَّلٰوةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِن۪ينَ كِتَاباً مَوْقُوتاً
"Namazı kıldınız mı, gerek ayakta, gerek otururken ve gerek yan yatarak hep Allah'ı anın. Güvene kavuştunuz mu namazı tam olarak kılın. Çünkü namaz, müminlere belirli vakitlere bağlı olarak farz kılınmıştır."[7] Ayet bunu haber vermektedir.
Hz. Peygamber (S.A.V.) tarafından da, صلوا كما رأيتموني اصلي
“Namazı, bende gördüğünüz gibi / ben nasıl kılıyorsam öyle kılın”[8]
Buyrularak hem vakitleri, hem de nasıl kılınacağının şekillerini de gösterilmiştir.
Bunda asla şüphe yoktur. Bu emrin başka şekillerde anlaşılması ise ya cehalet ya da kasden Dine zarar vermek isteyenlerin oyunu olabilir.
Nazma önem vermeyen gün be gün imanını yitirir. Allah korusun son nefeste imansız olarak gidebilir.
Allah Teala bizleri namazlarını dosdoğru kılan ve imanlarını koruyan kullarından eylesin!..
صَلَّى صَلَاةَ الصُّبْحِ فَهُوَ فِي ذِمَّةِ اللَّهِ فَلَا يَطْلُبَنَّكُمْ اللَّهُ مِنْ ذِمَّتِه بشئِ من
"Sabah namazını kılan kimse Allah'ın himayesindedir. Allah bizzat himayesine aldığı bir konuda seni hesaba çekmesin."[9]
Muammer AYAN Dr. Öğretim Üyesi
Ardahan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Dekan Yardımcısı
[1] Bakz. 15 el-Hıcr, Âyet, 29; 38 Sâd, Âyet 72.
[2] Bkz. 7 el-Araf, Âyet, 12-16.
[3] 29 el-Ankebut, Âyet, 45
[4] Ankebut, 45.
[5] 70 el-Mearic, Âyet 19-23.
[6] Bakara, 110.
[7] Nisâ, 103.
[8] Buhârî, Ezan. 18.
[9] Müslim, Mesâcid 261-262
